ارقام متداول لوبیا در ایران نسبت به نماتدهای مولد گره ریشه حساس هستند و جستجو در ژرمپلاسم لوبیا برای یافتن منابع مقاومت ضروری است. بهمنظور ارزیابی تفرق ژن(های) مقاومت لوبیا به نژاد یک نماتد مولد گره ریشه (Meloidogyne javanica) در
نسلهای P1، P2، F1، 1-F2، F2-2،BC1-R و BC1-S حاصل از تلاقی ارقام Blanco × Alabama #1، یک آزمایش گلخانهای در قالب طرح کاملا تصادفی در سالهای 1397 تا 1399 در موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال اجرا شد که طی آن شاخصهای گال و توده تخم پس از مایهزنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ارزش فنوتیپی والدهای حساس (Blanco) و مقاوم (Alabama #1) و همچنین بین والد Blanco و نسل F1تفاوت معنیداری وجود داشت، اما بین والد Alabama #1 و نسل F1تفاوت معنیداری مشاهده نشد. میانگین ارزش فنوتیپی جمعیت F2 و تلاقیهای برگشتی، بیشتر از والد مقاوم و تقریبا برابر والد حساس و نشان دهنده گرایش غالبیت نسبی به سمت ارزش فنوتیپی والد حساس (Blanco) بود. تجزیه اطلاعات نسل F2 با نسبتهای مندلی نشان دهنده دو گروه فنوتیپی حساس و مقاوم با نسبت 3:1 بود که با نتایج تجزیه میانگین نسلها مطابقت داشت. نتایج ارزیابی اجزای واریانس نشان داد که واریانس اثر غالبیت شاخصهای گالزایی و توده تخم نسبت به اثرات افزایشی بیشتر بوده و ژنهای غالب عمدتا در والد Blanco با بیشترین شاخص گالزایی و توده تخم نسبت به والد Alabama #1 قرار داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش، دستیابی به لاین مقاوم به نماتد در نسلهای اولیه لوبیا به دلیل عدم ثبات محتوای ژنتیکی امکانپذیر نبوده و این موضوع ضرورت گزینش در نسلهای پیشرفتهتر را نشان میدهد.
Sadeghi Azghan L, Naderpour M, Jamali S, Jazayeri Nooshabadi M R, Samizadeh Lahiji H, Naghavi M et al . Assessment of inheritance of resistance to root-knot nematode (Meloidogyne javanica) race 1 in common bean (Phaseolus vulgaris L.) using generations mean analysis. Iranian Journal of Crop Sciences. 2025; 27 (1) :76-92 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-1409-fa.html
صادقی آذغان لیلا، نادرپور مسعود، جمالی سالار، جزایری نوش آبادی محمدرضا، سمیع زاده لاهیجی حبیب اله، نقوی محمدرضا و همکاران.. ارزیابی وراثتپذیری مقاومت به نژاد یک نماتد مولد گره ریشه (Meloidogyne javanica) در لوبیا (.Phaseolus vulgaris L) با استفاده از روش تجزیه میانگین نسلها. نشریه علوم زراعی ایران. 1404; 27 (1) :76-92