ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ در محیط برای عملکرد دانه لاین‌های امیدبخش نخود سفید
 (Cicer arietinum L)

فرایدی, یداله; کانونی, همایون; نصرتی, علی احسان; حاجی حسنی, مریم; پورعلی بابا, حمیدرضا; همایی نژاد, شهزاد; شیرعلی زاده, وحید

[صفحه اصلی ]

[Archive] [ English ]

دوره 23، شماره 3 - ( پاییز 1400 )

جلد 23 شماره 3 صفحات 264-253

برگشت به فهرست نسخه ها

ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ در محیط برای عملکرد دانه لاین‌های امیدبخش نخود سفید (Cicer arietinum L)

یداله فرایدی، همایون کانونی، علی احسان نصرتی، مریم حاجی حسنی، حمیدرضا پورعلی بابا، شهزاد همایی نژاد، وحید شیرعلی زاده

دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

چکیده: (891 مشاهده)

یکی از پیچیدهترین موضوعات در اصلاح نباتات، برهمکنش ژنوتیپ در محیط است. با هدف ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ‌های امیدبخش نخود سفید، آزمایشی روی 16 لاین و دو رقم نخود در چهار ایستگاه تحقیقاتی مراغه، کردستان، ارومیه و همدان طی دو سال (1397 و 1398) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار بهصورت دیم بهاره اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب دادهها، برای ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ در محیط و تجزیه اثرات اصلی جمع‌پذیر و اثرات متقابل ضرب‌پذیر (AMMI) انجام شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که از کل تغییرات، 6/35 درصد توسط مکان و 1/36 درصد توسط برهمکنش سال در مکان قابل توجیه بود. عامل سال فقط 06/13 درصد از مجموع مربعات کل را تبیین کرد. بر اساس نتایج تجزیه AMMI، عملکرد دانه نخود توسط ژنوتیپ (10/7 درصد)، محیط (8/84 درصد) و برهمکنش این دو (04/8 درصد)، تحت تأثیر قرار گرفت. معنیدار بودن برهمکنش ژنوتیپ در محیط نشان داد که هم عملکرد و هم رتبهبندی ژنوتیپها تحت تأثیر برهمکنش ژنوتیپ در محیط بود. مجموع مربعات ژنوتیپ در محیط وجود برهمکنش متقاطع بین ژنوتیپ و محیط را نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه AMMI مجموع مربعات ژنوتیپ در محیط به دو مؤلفه اصلی تقسیم شد. این دو مؤلفه اصلی (IPC2 و IPC1) معنیدار و بطور تجمعی 9/82 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند و بنابراین برای تبیین الگوهای پیچیده برهمکنش ژنوتیپ و محیط کفایت میکنند. رتبهبندی ژنوتیپها بر اساس ارزش پایداری امی (ASV) انجام و ژنوتیپ 3 به عنوان پایدارترین ژنوتیپ شناخته شد. بر اساس نتایج مدل AMMI1، ژنوتیپ 5 به عنوان پایدارترین و پرمحصولترین ژنوتیپ شناخته شد. بر اساس نتایج بایپلات AMMI2، ژنوتیپ 11 به عنوان ژنوتیپ با پایداری و سازگاری عمومی بالا شناخته شد. از بین محیطهای آزمایشی، بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در محیطهای E5 و E4 (کردستان سال دوم و ارومیه سال اول) بهدست آمد. بر اساس نتایج این تحقیق، ژنوتیپ‌های 5 و 3 به‌ترتیب با عملکرد 4/941 و 1/911 کیلوگرم در هکتار بهعنوان لاینهای پرمحصول و پایدار در کلیه محیطهای آزمایشی شناخته شدند.

واژه‌های کلیدی: آزمایش‌های ناحیه‌ای، پایداری عملکرد، تجزیه AMMI، ژنوتیپ، محیط و نخود

متن کامل [PDF 594 kb] (364 دریافت)

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/11/19 | پذیرش: 1400/1/17 | انتشار: 1400/9/10

ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله

‎ 20.1001.1.15625540.1400.23.3.5.3

Mendeley

Zotero

RefWorks

Farayedi Y, Kanouni H, Nosrati A, HajiHasani M, PourAli baba H, HomaeiNejad S et al . Analysis of genotype × environment interaction for seed yield of promising Kabuli type chickpea (Cicer arietinum L.) promising lines. علوم زراعی 2021; 23 (3) :253-264
URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-1175-fa.html

فرایدی یداله، کانونی همایون، نصرتی علی احسان، حاجی حسنی مریم، پورعلی بابا حمیدرضا، همایی نژاد شهزاد و همکاران.. ارزیابی برهمکنش ژنوتیپ در محیط برای عملکرد دانه لاین‌های امیدبخش نخود سفید (Cicer arietinum L). نشریه علوم زراعی ایران. 1400; 23 (3) :253-264

URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-1175-fa.html

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

دوره 23، شماره 3 - ( پاییز 1400 )

برگشت به فهرست نسخه ها

Persian site map - English site map - Created in 0.04 seconds with 29 queries by YEKTAWEB 4570