استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده: (2890 مشاهده)
به منظور بررسی رابطه بین میزان آمیلوز دانه، دمای ژلاتینی شدن و خصوصیات ویسکوزیتی و شناسایی شاخصهای شناسایی گروههای آمیلوزی متوسط و بالا در ژنوتیپهای برنج، تعداد 40 رقم و لاین خالص از دو گروه آمیلوز بالا و آمیلوز متوسط در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال 1394 و 1395 در موسسه تحقیقات برنج کشور – رشت مورد ارزیابی قرار گرفتند. خصوصیات فیزیکوشیمیایی دانه (میزان آمیلوز و دمای ژلاتینیشدن) و خصوصیات ویسکوزیتی شامل حداکثر چسبندگی، حداقل چسبندگی، فروریختگی، چسبندگی نهایی، پسروی چسبندگی و نرمی و ثبات ژل با استفاده از دستگاه رپید ویسکوآنالایزر بر حسب واحد RVU (Rapid Visco Unit) اندازهگیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه خوشهای به روش حداقل واریانس وارد نشان داد که 40 ژنوتیپ برنج بر اساس خصوصیات ویسکوزیتی و دمای ژلاتینی شدن مجدداٌ در دو گروه طبقهبندی شدند. گروه اول شامل 19 ژنوتیپ با محتوای آمیلوز بالا و گروه دوم شامل 21 ژنوتیپ با محتوای آمیلوز متوسط بودند. طبقهبندی ژنوتیپها بر اساس خصوصیات ویسکوزیتی و دمای ژلاتینی شدن، مشابه گروهبندی ژنوتیپها بر اساس میزان آمیلوز دانه بود. نتایج حاصل از تجزیه تابع تشخیص به روش رگرسیون گام به گام نشان داد که تنها چسبندگی نهایی و دمای ژلاتینیشدن نقش 100 درصدی در تفکیک دو گروه آمیلوز بالا و متوسط داشته و با ارزش ویژه 35/56، موثرترین خصوصیات برای تشخیص دو گروه بودند. چسبندگی نهایی و دمای ژلاتینیشدن نسبت به اندازهگیری مستقیم آمیلوز آسانتر و کمهزینهتر بوده و در زمان کوتاهتری انجام شده و در تفکیک و انتخاب ژنوتیپهای جدید برای محتوای آمیلوز متوسط و آمیلوز بالا قابل استفاده است. ارزیابی خصوصیات ویسکوزیتی نشاسته و دمای ژلاتینی شدن در ترکیب با روشهای آماری چندمتغیره، یک روش کاربردی آسان و کم هزینه محسوب میشود که دارای پتانسیل خوبی برای طبقهبندی ژنوتیپهای برنج است و میتوان از این روش در برنامههای اصلاحی جهت دستیابی به ارقام جدید با کیفیت مناسب دانه استفاده کرد. با توجه به مدل رگرسیونی برازش شده، پیشبینی میزان آمیلوز متوسط تا بالا با توجه به ارزش چسبندگی نهایی در دامنه 25/493-50/290 بر حسب واحد RVU، با ضریب تبیین 97 درصد امکانپذیر میباشد.
Allahgholipour M. Prediction of high and intermediate amylose groups based on the starch physicochemical properties in rice (Oryza sativa L.) genotypes. علوم زراعی 2018; 20 (2) :139-150 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-920-fa.html
اله قلی پور مهرزاد. پیشبینی گروههای آمیلوزی بالا و متوسط بر اساس خصوصیات فیزیکوشیمیایی نشاسته در ژنوتیپهای برنج (Oryza sativa L.). نشریه علوم زراعی ایران. 1397; 20 (2) :139-150