|
ارزیابی قابلیت ترکیبپذیری و وراثتپذیری صفات زراعی و روغن دانه در ارقام کلزا (.Brassica napus L)
|
مهتابه صمدی گرجی   ، نادعلی بابائیان ، غفار کیانی ، ولی اله رامئه ، نادعلی باقری |
| دانشگاه |
|
|
چکیده: (20 مشاهده) |
| بهمنظور ارزیابی قابلیت ترکیبپذیری و شناسایی ارقام برتر والدینی و تلاقیهای آنها، تلاقیهای دایآلل یک طرفه با استفاده از هشت رقم کلزا انجام شد. نتاج F1 همراه با 36 ژنوتیپ والدینی در سالهای زراعی 1402-1401 و 1403-1402 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات گیاهی اندازه‌گیری شده شامل تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع بوته، طول ساقه اصلی، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد خورجین در ساقه اصلی، تعداد خورجین در شاخه‌های فرعی، طول خورجین، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، محتوای روغن و پروتئین دانه بودند. نتایج تجزیه دایآلل نشان داد که ترکیبپذیری عمومی و ﺧﺼﻮﺻﻲ در کلیه صفات مورد بررسی معنیدار بوده و هر دو نوع اثر افزایشی و غیر افزایشی در بیان ژنتیکی صفات نقش داشتند. میزان وراثتپذیری خصوصی (h2) بین حداقل 28/0 برای محتوای روغن دانه تا حداکثر 49/0 برای تعداد روز تا رسیدگی و طول ساقه اصلی و میزان غالبیت بین حداقل 28/2 برای محتوای روغن دانه تا حداکثر 71/0 برای تعداد روز تا رسیدگی متغیر بود. نتایج نشان داد که ترکیبپذیری عمومی در والدین برای هر صفت به طور قابل توجهی متفاوت بود و والدین برای اغلب صفات، دارای ترکیبپذیری عمومی معنیدار در جهت مثبت و یا منفی بودند. ترکیبپذیری عمومی برای محتوای روغن دانه در ارقام آرجی‌اس، آسا و اکاپی به‌ترتیب 39/1، 42/2 و 57/0 و مثبت و معنیدار بود. تلاقیهای آرجی‌اس×آسا، آسا×نیما و بهاران×زرفام، با داشتن مقادیر بالاتر ترکیبپذیری خصوصی مثبت و معنیدار (به‌ترتیب 68/4، 1/6 و 6/7) به عنوان ترکیبات برتر برای این صفت شناخته شدند. بیشترین میزان هتروزیس میانگین والدین برای محتوای روغن دانه در تلاقیهای آسا×نیما (86/8Ht=) و نیما×اس‌ال‌ام046 (96/7Ht=) بود و تلاقیهای نیما×اس‌ال‌ام046 (73/7Htb=) و بهاران×زرفام (00/6Htb=) بیشترین میزان هتروزیس والد برتر را داشتند. ارقام نیما، اکاپی و دلگان با وجود ترکیبپذیری عمومی نامناسب در برخی از صفات، در اکثر صفات تلاقیهای مناسبی شناخته شدند. از نظر ترکیبپذیری خصوصی، تلاقیهای دلگان×اکاپی و نیما×اکاپی تلاقیهای برتر بودند و هتروزیس میانگین والدین و والد برتر مثبت و معنیداری برای عملکرد دانه و اکثر صفات مورد بررسی داشتند. نتایج آزمایش حاضر نشان داد که می‌توان از والدین تلاقیهای یاد شده در برنامههای تولید ارقام جدید پرمحصول کلزا استفاده کرد. |
|
| واژه‌های کلیدی: اثر افزایشی، تلاقی دایآلل، عملکرد دانه، کلزا و هتروزیس |
|
|
متن کامل [PDF 930 kb]
(11 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1404/3/17 | پذیرش: 1404/6/14 | انتشار: 1404/8/5
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
