|
اثر اندازه مزرعه بر عوامل موثر در خلاء عملکرد دانه گندم (.Triticum aestivum L) دیم در منطقه گمیشان استان گلستان
|
صفورا جافرنوده، کمال الدین خاندردی   ، ولی جان کرد ، افشین سلطانی ، فرشید قادری فر ، آسیه سیاهمرگویی |
| دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران |
|
|
چکیده: (34 مشاهده) |
فاصله بین عملکرد دانه واقعی کشاورزان و عملکرد دانه پتانسیل، خلاء عملکرد نامیده می‌شود که معمولا به‌دلیل مدیریت زراعی نامناسب به‌وجود می‌آید و بخشی از آن به دلایل غیرزراعی و توان مالی کشاورزان و میزان دسترسی به تجهیزات و امکانات ارتباط دارد. این احتمال وجود دارد که کشاورزانی که مزارع بزرگتری در اختیار دارند، مدیریت زراعی مناسب‌تری نیز دارند. این تحقیق با هدف ارزیابی اثر اندازه (مساحت) مزرعه بر خلاء عملکرد و اجزای آن، در سال زراعی 1400-1399 در مزارع گندم دیم منطقه گمیشان در استان گلستان اجرا شد. برای شناسایی عوامل محدودکننده عملکرد دانه، یک طرح پیمایشی در 95 مزرعه به‌صورت بازدیدهای میدانی و مصاحبه چهره به چهره با کشاورزان اجرا شد. عوامل مورد ارزیابی شامل مساحت مزرعه، سابقه کشاورز و کلیه عملیات زراعی انجام شده از آمادهسازی زمین، کاشت، داشت، برداشت و مقدار عملکرد واقعی کشاورزان بودند. مزارع مورد نظر به سه سطح کوچک (یک تا پنج هکتار)، متوسط (پنج تا 10 هکتار) و بزرگ (10 هکتار و بیشتر) گروه‌بندی شده و سپس عوامل مدیریتی، عملکرد دانه و میزان خلاء عملکرد به تفکیک در هر گروه تعیین شدند. برای شناسایی عوامل ایجاد کننده خلاء عملکرد و تعیین محدودیتهای اصلی عملکرد از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان خلاء عملکرد در مزارع کوچک 83 درصد، مزارع متوسط 64 درصد و مزارع بزرگ 62 درصد بود. میانگین عملکرد واقعی گندم دیم در مزارع کوچک، متوسط و بزرگ بهترتیب 1392، 5/1770 و 5/2032 کیلوگرم در هکتار بود. عوامل مؤثر بر خلاء عملکرد در مزارع کوچک شامل تاریخ کاشت (3/4 درصد)، مقدار کود سرک (11/2 درصد)، علف‌کش‌های آتلانتیس+ برومایسید (48/5درصد)، علف‌کش‌های آتلانتیس+ گرانستار (14/1درصد)، علف‌کش آتلانتیس (17/4درصد) و علف‌های هرز (5/4درصد)، در مزارع متوسط شامل تیمار بذر با اسید هیومیک (14 درصد)، تاریخ کاشت (12/8درصد)، مقدار کود سرک (43/2درصد)، محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها (6/9 درصد)، علف‌کش‌های آتلانتیس+ برومایسید (13/3درصد)، علف‌های هرز (9/8 درصد) و در مزارع بزرگ شامل تناوب زراعی (9/3درصد)، تراکم بوته (30/2درصد)، تقسیط کود سرک (15/9درصد)، علف‌کش‌های آتلانتیس+برومایسید (20/1درصد)، قارچ‌کش تیلت (9/5 درصد)، بیماری‌ها (11/8درصد) و برداشت محصول (3/2درصد) بودند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که با افزایش اندازه مزرعه، خلاء عملکرد کاهش مییابد. عوامل ایجادکننده خلاء عملکرد در هر گروه از مزارع مورد ارزیابی در برخی موارد متفاوت و در برخی یکسان بودند، با این حال میزان اثر آنها بسته به اندازه مزرعه متفاوت بود.
|
|
| واژه‌های کلیدی: تراکم بوته، تناوب زراعی، عملکرد دانه، گندم دیم و علف‌کش |
|
|
متن کامل [PDF 652 kb]
(12 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1403/9/19 | پذیرش: 1404/2/5 | انتشار: 1404/4/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
