|
اثر تنش خشکی بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی و بیوشیمیایی ریشه و عملکرد دانه ارقام ولاین‌های امیدبخش گندم نان (.Triticum aestivum L)
|
رعنا عزتی   ، محمود تورچی ، محمد مقدم واحد ، مظفر روستایی |
| دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران |
|
|
چکیده: (115 مشاهده) |
تنش‌های محیطی مانند تنش خشکی بر رشد و عملکرد گندم نان اثر منفی دارند. برای ارزیابی اثر تنش خشکی بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی و بیوشیمیایی ریشه ژنوتیپ‌های گندم نان در مقایسه با شرایط بدون تنش، آزمایشی در سال زراعی 1401-1400 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو سطح آبیاری بدون تنش (آبیاری پس از 30 میلی‌متر) و تنش خشکی (آبیاری پس از 100 میلی‌متر) تبخیر از تشتک تبخیر و 25 ژنوتیپ گندم نان درکرت های فرعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات و ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل وزن تر و خشک ریشه، طول ریشه، مساحت ریشه، چگالی (وزن حجمی) ریشه، قطر ریشه، حجم ریشه، عملکرد دانه و محتوای پرولین و مالون دی‌آلدئید ارقام گندم بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ‌های گندم و برهمکنش آبیاری و ژنوتیپ برای کلیه ویژگی‌های اندازه‌گیری شده تفاوت معنی‌داری وجود داشت. نتایج تجزیه واریانس برای صفات بیوشیمیایی در 16 ژنوتیپ منتخب گندم نشان داد که از نظر محتوای پرولین و مالون دی‌آلدئید، بین ژنوتیپ‌ها و تیمارهای آبیاری و برهمکنش آنها تفاوت معنی‌داری وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، 25 ژنوتیپ گندم در تیمارهای بدون تنش و تنش خشکی در سه گروه و همچنین 16 ژنوتیپ منتخب گندم برای محتوای پرولین و مالون دی‌آلدئید در تیمارهای بدون تنش و تنش خشکی در دو گروه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش خشکی، همبستگی عملکرد دانه با مساحت ریشه (*467/0 r =)، قطر ریشه (**559/0 r =)، وزن تر ریشه (*478/0 r =)، طول ریشه (*495/0 r =)، حجم ریشه (*397/0 r =)، محتوای مالون دی‌آلدئید (**649/0 r =) و پرولین (*507/0 r =) مثبت و معنی‌دار بود. ارقام گندم سرداری، آذر۲، تکاب، ایوان، رصد، هما، لاین DARI-12، رقم اوحدی، لاین DARI-11، ارقام پراو، صدرا، لاین‌های DARI-13، DARI-16 و DARI-19 با دارا بودن میانگین‌های بالاتر در طول ریشه (5/75 سانتی‌متر)، مساحت ریشه (5/129 سانتی‌متر مربع )، حجم ریشه (60/12 سانتی‌متر مکعب)، قطر ریشه (14/0 میلی‌متر)، چگالی ریشه (32/0 گرم بر سانتی‌متر مکعب)، وزن تر ریشه (48/8 گرم)، وزن خشک ریشه (63/2 گرم) و عملکرد دانه (05/3 گرم در بوته) و ارقام کمال، تکاب، لاین DARI-19 و سائین با دارا بودن میانگین‌های بالاتر در محتوای پرولین (31/0 مول در گرم وزن تر) و ارقام آذر۲، ایوان، لاین‌های DARI-16، DARI-14، ارقام صدرا، هشترود، ریژاو، پراو، واران، لاین DARI-12، ارقام هما و سرداری با دارا بودن میانگین‌های کمتر در محتوای مالون دی‌آلدئید (18/0 مول در گرم وزن تر) در شرایط تنش خشکی، به عنوان ارقام برتر شناخته شدند.
|
|
| واژه‌های کلیدی: پرولین، تجزیه خوشه‌ای، تجزیه تابع تشخیص، حجم ریشه و گندم نان |
|
|
متن کامل [PDF 811 kb]
(51 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1402/11/4 | پذیرش: 1403/5/26 | انتشار: 1403/10/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
