دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده: (216 مشاهده)
تنش گرما باعث بروز مجموعهای از تغییرات بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مولکولی در گیاهان شده و بر رشد و نمو گیاه اثر میگذارد. بهمنظور بررسی اثر تنش گرمای انتهای فصل بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دانه ارقام آفتابگردان، آزمایش مزرعهای در سال زراعی
97-1396 بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفیدر سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سه تاریخ کاشت 20 آبان، 20 آذر و 20 دی در کرتهای اصلی و پنج رقم آفتابگردان قاسم، فانتازیا، پروگرس، لاکومکا و شمس در کرتهای فرعی در نظر گرفته شدند. زمان کاشت بههنگام (مطلوب)با شرایط دمایی مناسب بهعنوان شاهد و زمان کاشتهای تأخیری و دیرهنگام بهعنوان تنش گرمای متوسط و شدید در نظر گرفته شدند که در آنها دوره گلدهی و پر شدن دانه با تنش گرمای انتهای فصل مواجه بود. نتایج نشان داد که تنش گرمای انتهای فصل در کشت تأخیری و دیرهنگام در مقایسه با کشت بههنگام، باعث کاهش معنیدار محتوای کاروتنوئیدها (بهترتیب 27 و 56 درصد)، عملکرد دانه (بهترتیب 30 و 32 درصد) و روغن دانه (بهترتیب 18 و 28 درصد) و افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز (به ترتیب 63 و 55 درصد)، پراکسیداز (بهترتیب 107 و 56 درصد)، سوپراکسید دیسموتاز (بهترتیب 43 و 67 درصد) و محتوای کربوهیدراتهای محلول (بهترتیب 18 و 30 درصد) و مالون دی آلدئید (بهترتیب 46 و 98 درصد) شد. بین ارقام آفتابگردان تفاوت معنیداری از نظر صفات مورد مطالعه وجود داشت. رقم لاکومکا با بیشترین مقدار شاخصهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی کارآمد مانند محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی و محتوای کربوهیدراتهای محلول و کمترین محتوای مالون دیآلدئید، دارای بالاترین عملکرد دانه (1579 کیلوگرم در هکتار) و روغن دانه (608 کیلوگرم در هکتار) بود. رقم پروگرس در شرایط تنش گرما، کمترین درصد کاهش عملکرد دانه و روغن را داشت، در عین حال رقم لاکومکا علیرغم کاهش بیشتر عملکرد دانه و روغن در شرایط تنش، در هر سه زمان کاشت نسبت به رقم پروگرس برتری داشته و برای کاشتهای بههنگام، تأخیری و دیرهنگام مناسبتر بهنظر میرسد.
Sheikh Mamo B, Rahnama A, Hassibi P. Evaluation of biochemical traits and seed yield of sunflower (Helianthus annuss L.) cultivars in response to terminal heat stress in Ahvaz, Iran. علوم زراعی 2024; 25 (3) :275-293 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-1323-fa.html
شیخ ممو بهنوش، راهنما افراسیاب، حسیبی پیمان. ارزیابی صفات بیوشیمیایی و عملکرد دانه ارقام آفتابگردان (.Helianthus annuss L) در واکنش به تنش گرمای انتهای فصل در منطقه اهواز. نشریه علوم زراعی ایران. 1402; 25 (3) :275-293