به منظور ارزیابی کارایی مصرف نیتروژن در کشت مخلوط ردیفی جایگزینی دو گیاه ذرت و لوبیا، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 اجرا شد. نسبتهای کاشت شامل کشت مخلوط ردیفی ذرت و لوبیا با نسبت 50 :50، ذرت و لوبیا با نسبت 67 : 33 و ذرت و لوبیا با نسبت 33 : 67 و کشت خالص ذرت و لوبیا، به عنوان کرت اصلی و مصرف کود نیتروژن (55 کیلوگرم در هکتار) و عدم مصرف کود نیتروژن به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. عملکرد دانه و زیست توده دو گیاه اندازهگیری و کارایی جذب، تبدیل و مصرف (بهرهوری) نیتروژن و سهم هر یک از اجزای بهرهوری محاسبه شدند. نتایج نشان داد که نسبتهای کشت مخلوط ذرت و لوبیا و مصرف کود نیتروژن، اثر معنیداری بر عملکرد دانه و زیست توده هر دو گیاه داشتند. حداکثر عملکرد دانه و زیست توده لوبیا (به ترتیب 1/3462 و 5/10124 کیلوگرم در هکتار) و ذرت (به ترتیب 1/5974 و 2/18321 کیلوگرم در هکتار) در کشتهای خالص لوبیا و ذرت بدست آمد. ارزیابی بهرهوری نیتروژن بر اساس عملکرد دانه نشان داد که در کلیه تیمارها، کارایی تبدیل نیتروژن سهم بالاتری داشت. در تیمار مصرف کود نیتروژن، مخلوط ردیفی50 :50 لوبیا و ذرت از کارایی جذب بالاتری برای هر دو گونه برخوردار بود. بالاترین نسبت برابری زمین بر اساس عملکرد دانه (10/1)، بر اساس کارایی جذب نیتروژن (30/2) و بر اساس بهرهوری نیتروژن (بر حسب عملکرد دانه: 98/1 و بر حسب عملکرد زیستتوده: 02/2) مربوط به نسبت کاشت 50 :50 ذرت و لوبیا بود. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر میرسد که کشت مخلوط ردیفی ذرت و لوبیا، راه حل بومسازگار مناسبی جهت کاهش تلفات نیتروژن، بهبود کارایی جذب نیتروژن، اجتناب از مصرف بیرویه کودهای شیمیایی و بهبود بهرهوری کودهای شیمیایی در بوم نظامهای زراعی میباشد.
Hosseinzadeh S, jahan M, Nassiri Mahallati M, Haj Mohammadnia Ghalibaf K.
Effect of intercropping replacement ratios of maize (Zea mays L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) on yield and nitrogen use efficiency indices
. علوم زراعی 2019; 20 (4) :267-287 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-971-fa.html
حسین زاده صغری، جهان محسن، نصیری محلاتی مهدی، حاج محمدنیا قالیباف کمال. اثر نسبتهای جایگزینی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و لوبیا (Phaseolus vulgaris L.)
بر عملکرد دانه و شاخصهای کارایی مصرف نیتروژن
. نشریه علوم زراعی ایران. 1397; 20 (4) :267-287