بهمنظور برآورد خصوصیات ژنتیکی عملکرد دانه و صفات مرتبط در گندم دوروم از تلاقی دیآلل کامل هفت ژنوتیپ استفاده گردید. چهل و نه ژنوتیپ حاصل، برای صفات روز تا گلدهی، تعداد پنجههای بارور، ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله ، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در سنبله، عملکرد دانه تک بوته و شاخص برداشت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها برای کلیه صفات مورد مطالعه بود. آزمون مقدماتی مدل جینکز - هیمن نشاندهنده صادق بودن فرضیات مدل برای شاخص برداشت، وزن دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه تک بوته بود. برای بقیه صفات با حذف یک والد فرضیات مدل صادق بودند. باتوجه به نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی، صفت روز تا گلدهی تحت کنترل غالبیت ناقص ژنها و صفات وزن دانه در سنبله، ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه تک بوته و شاخص برداشت تحت کنترل اثرات فوقغالبیت ژنها بودند. نتایج تجزیه هیمن نشان داد که در مورد روز تا گلدهی، سهم افزایشی ژنی از اهمیت بیشتری برخوردار بود و در بقیه صفات، اثرهای افزایشی و غالبیت ژنی دارای اهمیت بودند. بهاستثنای تعداد پنجههای بارور و ارتفاع بوته، معنیدار بودن شاخص c (اثر تلاقیهای معکوس) برای سایر صفات نشاندهنده اثر پایه مادری در کنترل ژنتیکی این صفات بود. میزان وراثتپذیری عمومی از 70/0 (ارتفاع بوته) تا 93/0 ( تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله) متغیر بود. وراثت-پذیری خصوصی از 31/0 (تعداد پنجه بارور) تا 70/0 (روز تا گلدهی) برآورد گردید. نتایج روش بایپلات نیز نشان داد که رقم Prion-1 دارای بیشترین ترکیبپذیری عمومی برای صفات وزن دانه در سنبله، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه تک بوته و شاخص برداشت و دارای کمترین ترکیبپذیری عمومی برای صفات ارتفاع بوته و روز تا گلدهی بود، بر اساس نتایج این آزمایش به نظر میرسد که میتوان از این والد در برنامههای اصلاحی برای تولید ارقام پرمحصول، پاکوتاه و زودرس گندم دوروم استفاده نمود.
Vanda M, Houshmand S. Estimation of genetic structure of grain yield and related traits in durum wheat using diallel crossing. Iranian Journal of Crop Sciences. 2012; 13 (1) :206-218 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-152-fa.html
وندا میترا، هوشمند سعداله. ارزیابی ساختار ژنتیکی عملکرد دانه و صفات وابسته با استفاده از روش دیآلل در ژنوتیپهای گندم دوروم. نشریه علوم زراعی ایران. 1390; 13 (1) :206-218