|
ارزیابی تنوع ژنتیکی در لاینهای نوترکیب نسل یازدهم و شناسایی لاینهای امیدبخش برنج (.Oryza sativa L)
|
وحید جوکارفرد   ، بابک ربیعی ، ابراهیم سوری لکی |
| دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران |
|
|
چکیده: (981 مشاهده) |
برنج یکی از گیاهان زراعی راهبردی کشور است که افزایش عملکرد آن همواره بهعنوان مهمترین هدف اصلاحی مورد توجه به‌نژادگران بوده است. یکی از مهمترین روشهای اصلاحی در برنج، تلاقی بین ارقام برگزیده جهت تولید لاینهای نوترکیب و شناسایی لاینهای امیدبخش است. این آزمایش با هدف شناسایی لاینهای برتر پرمحصول جهت معرفی ارقام جدید اجرا شد. لاینهای مورد ارزیابی همراه با ارقام والدینی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان کشت شده و صفات مهم زراعی در 141 لاین نوترکیب مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین لاینهای مورد ارزیابی از نظر کلیه صفات مورد بررسی تفاوت معنی‌داری وجود داشت که نشان دهنده تنوع ژنتیکی قابل توجه در آنها بود. برآورد ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی و اجزای واریانس نیز نشان داد که تنوع قابل توجهی در جمعیت مورد مطالعه، بهویژه برای صفات تعداد دانه پر و پوک در خوشه، تعداد خوشه در بوته و عملکرد دانه وجود داشت. میزان وراثت‌پذیری خصوصی صفات نیز از حدود 20 درصد در طول خوشه تا حدود 43 درصد در عرض دانه، تعداد روز تا رسیدگی و وزن هزار دانه متغیر بود. نتایج تجزیه به عاملها نشان داد که سه عامل اصلی و مستقل در حدود 96 درصد از تنوع کل لاینهای مورد مطالعه را توجیه کرده و عامل ایجاد ارتباط معنیدار بین صفات در لاینهای برنج بودند. این سه عامل بهعنوان عامل عملکرد و اجزای آن، عامل کیفیت ظاهری دانهها و عامل فنولوژیک نامگذاری شدند. تجزیه خوشهای به روش UPGMA نیز 141 لاین برنج را در سه گروه دسته‌بندی کرد و والدین سپیدرود و غریب بهترتیب در گروههای اول و دوم قرار گرفتند. بررسی ارزش گروهها از نظر صفات نشان داد که گروه اول از نظر عملکرد و اجزای عملکرد و گروه سوم از نظر ابعاد و کیفیت ظاهری دانهها بیشترین مقدار را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین لاینهای برنج مورد ارزیابی وجود داشت و لاینهای برتر پرمحصول و با کیفیت ظاهری مطلوب شناسایی شدند، بنابراین اصلاح موفقیتآمیز جمعیت برای بسیاری از صفات مهم زراعی، بهویژه عملکرد و اجزای آن امکان‌پذیر است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: برنج، تجزیه‌های چند متغیره، عملکرد دانه، لاینهای نوترکیب، واریانس ژنتیکی و وراثت‌پذیری |
|
|
متن کامل [PDF 709 kb]
(638 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/11/24 | پذیرش: 1402/3/25 | انتشار: 1402/3/10
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
