از اولویتهای اصلی در تولید برنج هیبرید، شناسایی لاینهای برگرداننده باروری مناسب است.بهمنظور شناسایی لاینهای برگرداننده باروری مناسب و ارزیابی برنج هیبرید، 36 ژنوتیپ نسل اول از تلاقی دو لاین نرعقیم سیتوپلاسمی جلودارA و نداA بهعنوان لاین مادری با 13 لایناز ارقام محلی و چهار لاین برگرداننده باروری خارجی به عنوان لاین پدری، طی دو سال 1398 و 1399 در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده ژنتیک و زیستفناوری کشاورزی طبرستان بدست آمده و در سال دوم، نتاج حاصل همراه با رقم ندا و جلودار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نتایج مقایسه میانگینها برای صفات نتاج نشان داد که بیشترین میزان باروری و عملکرد دانه متعلق به هیبریدهای H33 ، H30 ، H29 ، H28 و H27 بود که بهترتیب حاصل از تلاقیIR68078-15-2-1-2-2-R/JelodarA ، IR68078-15-2-1-2-2-R/NedaA ، IR65622-151-1-2-2-2R/JelodarA ،IR65622-151-1-2-2-2R/NedaA و IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R/JelodarA بودند. از بین نشانگرهای ریزماهواره (RM 171 ، RM 490 و RM 3148) همبسته با ژن برگرداننده باروری Rf3 و Rf4 برای گزینش هیبریدهای برتر، نشانگر RM 3148 برای هیبریدهای حاصل از تلاقی ارقام پدری IR68078-15-2-1-2-2-R ، IR65622-151-1-2-2-2R و IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R با لاین نرعقیم جلودار A دارای الگوی نواری مشابه شاهد برگرداننده باروری بود و هیبریدهای H27 ، H29 و H33 نیز دارای هر دو الگوی نواری، یعنی هتروزیگوت بوده و براساس این نشانگر احتمالا دارای ژن Rf4rf4 بودند. نشانگر RM 171 نشان دهنده حضور احتمالی ژنRf4 را درلاینهای IR68078-15-2-1-2-2-R و IR65622-151-1-2-2-2R بوده و هیبریدهای آنها نیز هتروزیگوتبودند. براساس نتایج این تحقیق، بهترین رقم برگرداننده باروری برای نرعقیم نداA، لاین IR65622-151-1-2-2-2R و برای نرعقیم جلودارA لاینهای IR68078-15-2-1-2-2-R و IR86403-5-5-2-1-1-1-1-1R بودند که از آنها میتوان در برنامه تولید برنج هیبرید استفاده کرد.
Mahdikhani H, Nematzadeh G A, Bagheri N A, Afkhami Ghadi A. Identification of suitable fertility restorer lines for development of hybrid rice (Oryza sativa L.). علوم زراعی 2023; 25 (1) :1-19 URL: http://agrobreedjournal.ir/article-1-1273-fa.html
مهدی خانی حمیده، نعمت زاده قربانعلی، باقری نادعلی، افخمی عمار. شناسایی لاینهای برگرداننده باروری مناسب برای تولید برنج (.Oryza sativa L) هیبرید. نشریه علوم زراعی ایران. 1402; 25 (1) :1-19