fa
jalali
1396
6
1
gregorian
2017
9
1
19
2
online
1
fulltext
fa
ارزیابی خلأ عملکرد گندم (Triticum aestivum L.) با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) در استان گلستان
Evaluation of wheat (Triticum aestivum L.) yield gap in Golestan province of Iran using comparative performance analysis method
به منظور تعیین خلاء عملکرد گندم و تعیین عوامل محدودکننده عملکرد و سهم هر یک از آنها در ایجاد خلاء عملکرد، بر اساس اطلاعات جمعآوری شده مربوط به مدیریت زراعی (حدود 250 متغیر) از 684 مزرعه در سطح استان گلستان در طی دو سال زراعی 93-1392 و 94-1393، تولید گندم در سه شرایط شامل؛ دیم کمبازده (216 مزرعه)، دیم پرمحصول (119 مزرعه) و آبی (349 مزرعه) با استفاده از روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در هر سیستم یک مدل تولید تعیین و عملکردهای پتانسیل گندم تخمین زده شد که در شرایط دیم کمبازده، دیم پرمحصول و آبی به ترتیب 5025، 7954 و 8029 کیلوگرم در هکتار بود. با توجه به اینکه متوسط عملکرد این مزارع به ترتیب 1966 ، 3985 و 3936 کیلوگرم در هکتار بود، بنابراین خلأ عملکرد 60، 50 و 51 درصد تخمین زده شد. دلایل ایجاد این خلاء به ترتیب اهمیت در شرایط: الف- دیم کمبازده: عدم استفاده از دستگاه کاشت بذر در داخل بقایا (32 درصد)، وضعیت نامناسب بستر (17 درصد)، عدم محلولپاشی عناصر غذایی (15 درصد)، عدم استفاده از گاوآهن قلمی (15 درصد)، عدم مصرف علفکش (13 درصد) و عدم مصرف بهینه کود نیتروژن (9 درصد)؛ ب- دیم پرمحصول: عدم وارد کردن بقولات در تناوب (26 درصد)، مساحت کم مزارع (21 درصد)، عدم مصرف بهینه کود نیتروژن (15 درصد) ، عدم مصرف بهینه کود پتاسیم (12 درصد)، عدم مصرف کود دامی (11 درصد)، عدم استفاده از زیرشکن (10 درصد) و عدم استفاده از قارچکش (5 درصد)؛ ج- آبی: آبیاری (27 درصد)، عدم مصرف بهینه کود نیتروژن (25 درصد)، عدم رعایت تاریخ کاشت بهینه (20 درصد)، عدم استفاده از رقم مناسب (10 درصد)، عدم استفاده از زیرشکن (9 درصد) و عدم استفاده از فاروئر (8 درصد) بودند. به نظر میرسد که با مدیریت صحیح مزارع و در نظر گرفتن عوامل خلاء عملکرد ذکر شده، میتوان عملکرد دانه گندم در استان گلستان را در مزارع دیم کمبازده در حدود 3000 کیلوگرم در هکتار و در مزارع دیم پرمحصول و آبی در حدود 4000 کیلوگرم در هکتار نسبت به عملکردهای فعلی کشاورزان، افزایش داد.
In this study, all information about management practices in wheat crop were recorded and measured (including 250 variables) from 684 irrigated and rainfed wheat fields during two growing seasons of 2013-2014 and 2014-2015 in Golestan province, Iran. Wheat production in Golestan province can be divided into three production systems including low- yielding rainfed, high- yielding rainfed and irrigated wheat. This study covered 216 fields in low-yielding rainfed, 119 fields in high- yielding rainfed and 349 fields in irrigated wheat and evaluated using comparative performance analysis (CPA). In each system one production model was identified and according to this model, potential yields of wheat were estimated. The results showed that while the average yield of farmers were 1966, 3985 and 3936 kg kg.ha-1, they could harvest up to 5025, 7954 and 8029 kg.ha-1 in low-yield rainfed, high- yielding rainfed and irrigated farms, respectively, hence there were yield gaps of 60, 50 and 51%, respectively. The most important factors found for these yield gaps in low- yielding rainfed system included: use of no-till planter (32%), seedbed prepartation (17%), foliar fertilization (15%), chisel (15%), herbicide (13%) and nitrogen fertilizer (9%). The most important factors for yield gaps in high- yielding rainfed system included: legume rotation (26%), field size (21%), nitrogen fertilizer (15%), potassium fertilizer (12%), manure fertilizer (11%), subsoiler (10%) and fungicide (5%). However, the most important factors for yield gaps in irrigated wheat system included: irrigation (27%), nitrogen fertilizer (25%), sowing date (20%), use of N8720 cultivar (10%), subsoiler (9%) and using of furrower (8%). It was concluded that with proper management of field and considering the listed yield gaps factors in each system, it would possible to obtain higher yield levels comparing with current yield levels that farners harvest. The amount of yield increased will be about 3000 kg.ha-1 in low- yielding rainfed wheat system and about 4000 kg.ha-1 in high- yielding rainfed wheat and irrigated wheat systems in comparison with current yield levels.
Actual yield, Rainfed wheat production, Wheat and Yield potential.
پتانسیل عملکرد, تولید دیم, عملکرد واقعی و گندم.
86
101
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-534&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/24
1396/7/2
2017/09/24
1396/7/2
امیر
حجارپور
0031947532846003663
0031947532846003663
Yes
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
افشین
سلطانی
0031947532846003664
0031947532846003664
No
استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابراهیم
زینلی
0031947532846003665
0031947532846003665
No
دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حبیب اله
کشیری
0031947532846003666
0031947532846003666
No
مدیر ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان و عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات پنبه ایران
امیر
آینه بند
0031947532846003667
0031947532846003667
No
دانشگاه شهید چمران اهواز
محمد
ناظری
0031947532846003668
0031947532846003668
No
کارشناس دفتر گندم سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان
fa
ارزیابی خصوصیات کیفی دانه چهار رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در استانهای
تولید کننده گندم کشور
Evaluation of quality properties of four wheat (Triticum aestivum L.) cultivars in wheat producing provinces of Iran
گندم نان اصلیترین محصول زراعی است که به دلیل تنوع ارقام و اثر متقابل آنها با محیطی که در آن کشت میشوند، از تنوع کیفیت بالایی برخوردار است. در بسیاری از نقاط جهان، آب و هوا، وضعیت زمین زراعی و مدیریت زراعی نقش تعیین کنندهای در کیفیت ارقام گندم دارند. با توجه به عدم وجود آمار و اطلاعات در خصوص وضعیت کیفی ارقام مختلف گندم در مزارع کشاورزان، در این تحقیق خصوصیات کیفی و نانوایی شامل؛ وزن هزار دانه، میزان پروتئین و گلوتن مرطوب و ارتفاع رسوب SDS در دانه چهار رقم گندم [چمران، پیشگام (آبی) و سرداری و آذر 2 (دیم)] که بیشترین سطح زیر کشت را در کشور دارند، طی سالهای زراعی93-1392 و 94-1393 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گندم دیم آذر2 در استانهایی که طی دو سال زراعی کشت شده بود، با میانگین 46/11 درصد پروتئین، 3/26 درصد گلوتن مرطوب و 2/55 میلیلیتر ارتفاع رسوب SDS، از کیفیت بالاتری نسبت به رقم سرداری برخوردار بود. بین خصوصیات کیفی دو رقم گندم آبی چمران و پیشگام در استانهای مختلف کشور تفاوتی مشاهده نشد. نتایج نشان داد که ارقام گندم کشت شده در استانهای کردستان، همدان و کهگیلویه و بویراحمد از کیفیت پایینتری از لحاظ صفات کیفی مورد مطالعه برخوردار بودند. به نظر میرسد پایین بودن کیفیت دانه در استانهای مذکور به دلیل وجود درصد بالای مزارع دیم در این مناطق میباشد که دچار کمبود عناصر غذایی موجود در خاک بیشتری هستند.
Bread wheat is known as the staple food crop and its quality properties are variable because of diffrences among cultivars, climatic conditions and farming systems. Due to the lack of adequate information about the quality of different bread wheat cultivars in the farmers’ fields, in this research quality and bakery properties (thousand grain weight, protein content, wet gluten and SDS) of grain samples of four different cultivars of bread wheat (irrigated and rainfed), collected from the farmers’ fields during two growing seasons 2013-14 and 2014-15, which grown on large areas in the country were evaluated. The results showed cv. Azar 2 had better quality than cv. Sardari cultivar by 11.46% protein, 26.3 wet gluten and 55.2 ml SDS in two growing seasons. On the other hand, the quality characteristics of Chamran and Pishgam irrigated bread wheat cultivars were notsignificantly different in different provinces. Also the lowest quality of wheat was observed in Kurdistan, Hamadan and Kohgiluyeh and Boyerahmad. This may be due to nutrient shortage in the soil of those provinces that are largely under rainfed production of wheat.
Cultivars, Protein content, Quality, Rainfed bread wheat and Wet gluten.
ارقام زراعی, پروتئین, کیفیت, گلوتن مرطوب و گندم دیم
102
115
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-535&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/242017/09/24
1396/7/2
2017/09/242017/09/24
1396/7/2
سید شهریار
جاسمی
0031947532846003669
0031947532846003669
Yes
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
فریبا
نقی پور
0031947532846003670
0031947532846003670
No
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سارا
سنجانی
0031947532846003671
0031947532846003671
No
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
اسماعیل
اسفندیاری پور
0031947532846003672
0031947532846003672
No
مجری طرح گندم، معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی
هنگامه
خرسندی
0031947532846003673
0031947532846003673
No
کارشناس دفتر مجری طرح گندم، معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی
گودرز
نجفیان
0031947532846003674
0031947532846003674
No
استاد مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
fa
اثر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه و عملکرد دانه ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.) در تیمارهای زمان کاشت
Effect of seed priming on seedling growth and grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars in sowing datw treatments
به منظور ارزیابی بنیه بذر و عملکرد دانه سه رقم گندم نان بهاره در تیمارهای پرایمینگ بذر و زمان کاشت، سه آزمایش در شرایط آزمایشگاه و مزرعه در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. در آزمایش اول، اثر هفت مدت خیساندن بذر به روش هیدروپرایمینگ (صفر، 6 ، 8 ، 10 ، 12 ، 14 و 16 ساعت) بر ویژگیهای جوانهزنی و رشد گیاهچه ارقام گندم استار، چمران و فونگ در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش دوم، ویژگیهای بیوشیمیایی و فعالیت آنزیمی در بذرهای پرایم شده در سه مدت زمان 6 ، 8 و 10 ساعت اندازهگیری شدند. در آزمایش سوم اثر سه زمان کاشت 21 آبان، 19 آذر و 17 دی (به ترتیب؛ نسبتا زودهنگام، بهینه و دیرهنگام) و پرایمینگ بذر بر عملکرد ارقام گندم به صورت کرتهای خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد که پرایمینگ بذر به مدت 8 ساعت، خیساندن بیشترین اثرات مثبت را بر بهبود بنیه بذر ارقام گندم داشت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که با افزایش مدت پرایمینگ تا 10 ساعت، فعالیت آنزیم آلفاآمیلاز و محتوای قندها و پروتئینهای محلول در بذر، افزایش یافت. افزایش محتوای مالون دی آلدئید و ناکافی بودن فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان (افزوده نشدن فعالیت آنزیم با افزایش مدت زمان پرایمینگ یا کاهش فعالیت آنزیمی) در تیمار 10 ساعت پرایمینگ نسبت به تیمار 8 ساعت، مشاهده شد. همبستگی فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان با ویژگیهای جوانهزنی و رشد گیاهچه مثبت و معنیدار بود. نتایج آزمایش مزرعهای نشان داد که تیمارهای پرایمینگ بذر باعث بهبود 3/2 درصدی سبزشدن بوتهها و کاهش زمان سبز شدن تا 4/1 روز، نسبت به شاهد، شدند. اثر متقابل زمان کاشت و رقم نشان داد که تأخیر در کاشت، بیشترین و کمترین تأثیر را از نظر عملکرد دانه به ترتیب در رقم دیررس استار (با حداکثر عملکرد 8/6421 کیلوگرم در هکتار) و رقم زودرس فونگ (با حداکثر عملکرد 0/5441 کیلوگرم در هکتار) داشت. تیمار پرایمینگ باعث 7 درصد افزایش در عملکرد دانه کلیه ارقام گندم نسبت به تیمار شاهد شد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار پرایمینگ بذر و رقم چمران (7/5699 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدت زمان مناسب پرایمینگ بذر، در بهبود سبز شدن گیاهچه در زمانهای کاشت دیرهنگام، به دلیل دمای پایینتر هوا در دوره کاشت تا سبز شدن، مؤثرتر است.
To evaluate germination and grain yield of three spring bread wheat cultivars affected by seed hydropriming and sowing date, three experiments were conducted. In the first experiment, effect of 7 hydropriming durations (0, 6, 8, 10, 12, 14 and 16 h) was examined on germination and seedling growth of Star, Chamran and Fong cultivars. In the second experiment, some biochemical traits and enzyme activities were measured in the primed seeds for 6, 8 and 10 h hydropriming durations. Effect of three sowing dates (12 Nov., 10 Dec. and 7 Jan.). hydropriming and control treatments on grain yield of wheat cultivars was researched in third experiment which was carried out as factorial arrangement in randomized complete block design with three replications in the research field of Faculty of Agriculture, Shahid Chamran University of Ahvaz, during 2014-2015 growing season. Results of the first experiment showed that hydropriming with 8 h imbibition had the most positive effect on seed vigor of bread wheat cultivars. Results of the second experiment showed that with increasing hydropriming duration to 10 h, α amylase enzyme activity and of soluble carbohydrates and proteins contents in seeds increased, also higher malondialdehyde content and insufficient antioxidant enzyme activities (enzyme activity was not increased or reduced by following imbibition to 10h) in 10 h when compared with 8 h hydropriming duration was observed. In this research, Relationship between antioxidant enzyme activities with germination and seedling growth were positive and significant. Results of the field experiment showed that hydropriming treatments significantly improved seedling emergence, by 2.3%, and reduced average emerging time by 1.4 days as compared with control. The sowing date× cultivar interaction effect indicated that delayed sowing had the highest and lowest effect on star and fong cultivars, respectively. Average grain yield significantly increased, by 7%. in hydropriming treatment in comparison to control. Also application of seed hydropriming with suitable soaking duration improved seed emergence in delayed sowing dates.
Bread wheat, Enzymatic activity, Germination, Seed hydropriming and Sowing date.
جوانهزنی, زمان کاشت, فعالیت آنزیمی, گندم و هیدروپرایمینگ بذر.
116
131
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-536&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
2017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
نرگس
خمدی
0031947532846003675
0031947532846003675
No
دانشجوی دکتری دانشگاه شهید اهواز چمران
مجید
نبی پور
0031947532846003676
0031947532846003676
Yes
استاد دانشگاه شهید اهواز چمران
حبیب اله
روشنفکر
0031947532846003677
0031947532846003677
No
دانشیار دانشگاه شهید اهواز چمران
افراسیاب
راهنما
0031947532846003678
0031947532846003678
No
دانشیار دانشگاه شهید اهواز چمران
fa
اثر محلولپاشی تنظیم کنندههای رشد گیاهی بر عملکرد دانه ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.) در شرایط تنش خشکی انتهای فصل
Effect of application of plant growth regulators on growth and grain yield of bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under terminal drought stress conditions
یکی از راههای جلوگیری از کاهش عملکرد گندم نان در شرایط محدودیت آب، استفاده از تنظیم کنندههای رشد است. به همین منظور، اثر سه نوع تنظیم کننده رشد (سایکوسل، اسید سالیسیلیک و براسینواسترویید) بر رشد و عملکرد چهار رقم گندم (چمران، شیرودی، پیشتاز و سیروان) در تیمارهای آبیاری معمول و قطع آبیاری پس از گلدهی، مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی (94-1393 و 95-1394) اجرا شد. نتایج نشان داد که قطع آبیاری باعث کاهش معنیدار تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد دانه ارقام گندم در مقایسه با آبیاری معمول گردید. در بین اجزای عملکرد، کمترین اثر قطع آبیاری بر وزن هزار دانه (2/11 درصد) و بیشترین اثر آن بر عملکرد بیولوژیک (2/25 درصد) مشاهده شد. محلولپاشی تنظیم کنندههای رشد، به ویژه سایکوسل، باعث افزایش تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ارقام گندم شده و پس از آن، به ترتیب اسید سالیسیلیک و براسینواسترویید، بدون تفاوت معنیدار نسبت به یکدیگر، قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه تحت تاثیر تیمار سایکوسل در دو سال آزمایش (به ترتیب 3696 و 4439 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه از رقم سیروان در دو سال آزمایش (به ترتیب 3608 و 4448 کیلوگرم در هکتار) مشاهده گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که اگر چه قطع آبیاری باعث کاهش عملکرد و اجزای آن شد، لیکن محلولپاشی تنظیم کنندههای رشد باعث جبران بخشی از کاهش عملکرد ناشی از تنش خشکی گردید که میزان آن برای سایکوسل، اسید سالیسیلیک و براسینواسترویید بهترتیب 3/31، 5/23 و 2/23 درصد بود. بر اساس نتایج این آزمایش بهنظر می رسد که استفاده از تنظیمکنندههای رشد میتواند جهت افزایش تحمل ارقام گندم به تنش خشکی انتهای فصل مورد توجه قرار گیرد.
Plant growth regulators (PGRs) have been used to reduce losses of wheat grain yield under limited moisture conditions. The effect of three PGRs including cycocel, salicylic acid and brassinoestroeid on growth and grain yield of four bread wheat cultivars Chamran, Shiroudi, Pishtaz and Sirvan under normal and withholding irrigation after flowering was examined. The experiment was carried out as factorial split plot arrangement in randomized complete block design with three replications in 2014-15 and 2015-16 growing seasons. The results showed that water stress significantly reduced number of grains per spike, grain weight per spike, thousand grain weight, harvest index, biological yield and grain yield. However, water stress had the least effect on thousand grain weight (11.2%) and the highest effect (25.2 %) was observed on biological yield. Furthermore, application of PGRs, especially cycocel, increased spikes.m2, grains per spike, harvest index, thousand grain weight and grain yield. Cycocel, salicylic acid and brassinoestroeid, had positive non-significant effect on grain yield components. The highest grain yield was achieved from application of cycocel in both growing seasons (3696 and 4439 kg.ha-1, respectively). Also, the highest grain yield was obtainted from Sirvan cultivar in both growing season (3608 and 4448 kg.ha-1, respectively). According to these results, although water stress reduced yield and its components, the alleviating effect of PGRs could compensate some proportions of water stress effect. The compensatory effect of PGRs was 31.3, 23.5 and 23.2 percent for cycocel, salicylic acid and brassinoestroeid, respectively. Therefore, application of PGRs can be considered as an alternative way to alleviate the effect of terminal drought stress on grain yield of bread wheat cultivars.
Brasinosteroeid, Bread wheat, Cycocel, Harvest index, Leaf area and Salicylic acid.
اسید سالیسیلیک, براسینواسترویید, سایکوسل, شاخص برداشت, سطح برگ و گندم نان.
132
147
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-537&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
محمد اسماعیل
صداقت
0031947532846003679
0031947532846003679
Yes
دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
یحیی
امام
0031947532846003680
0031947532846003680
No
استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
fa
گروهبندی ژنوتیپهای موتانت برنج (Oryza sativa L.) در شرایط تنش خشکی
Classification of mutant rice (Oryza sativa L.) genotypes under drought stress conditions
تحقیق حاضر به صورت دو آزمایش جداگانه تحت شرایط تنش خشکی و آبیاری معمول، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 94-1393 در مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا شد. مواد گیاهی مورد استفاده شامل ١٤ لاین موتانت برنج (هفت لاین از رقم هاشمی، شش لاین از رقم طارممحلی و یک لاین از رقم خزر) و چهار رقم هاشمی، طارممحلی، خزر و گیلانه بودند. تجزیه به عاملها، در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی پنج و چهار عامل اصلی را شناسایی کرد که بهترتیب 5/81 و 3/79 درصد تغییرات صفات را توجیه کردند. نتایج این تجزیه نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی، انتخاب بوتههایی با باروری خوشه و طول خوشه بالاتر و طول میانگره و ارتفاع بوته کوتاه میتواند به افزایش عملکرد دانه بیانجامد. ژنوتیپها بر اساس تجزیه خوشهای در هر دو شرایط در پنج گروه دستهبندی شدند. تجزیه تابع تشخیص صحت صددرصدی گروهبندی ژنوتیپها را در تجزیه خوشهای نشان داد. نتایج حاصل از تجزیههای مختلف، لاینهای TM6-230-VE-8-4-1، TM6-250-10-7-1، TM6-B-2-1-E و HM5-250-E-1-1 را با عملکرد دانه بیشتر در شرایط تنش خشکی (6/2227 کیلوگرم در هکتار) و صفات مطلوبی مانند باروری خوشه بالا (9/80) و طول خروج خوشه از غلاف پایین (3/6 سانتیمتر) بهعنوان ژنوتیپهای برتر شناسایی کردند. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپهای یاد شده در شرایط آبیاری معمول، 9/4739 کیلوگرم در هکتار بود. کاهش عملکرد دانه ژنوتیپهای مذکور بر اثر تنش خشکی، 53 درصد و برای کلیه ژنوتیپها، 60 درصد بود. بنابراین، ژنوتیپهای منتخب یاد شده میتوانند در پیشبرد برنامههای اصلاحی در توسعه ارقام جدید برنج با تحمل بیشتر به تنش خشکی، مورد توجه قرار داده شوند.
The present study was conducted in two separate experiments under drought stress and normal irrigated conditions using randomized complete block design with three replications at Rice Research Institute of Iran in Rasht, Guilan, Iran, during 2014-2015 growing season. Plant materials included 14 mutant lines (7 lines from Hashemi, 6 lines from Tarom and one line from Khazar) and four commercial rice cultivars (Hashemi, Tarom, Khazar and Gilaneh). Factor analysis resulted in five and four main factors for normal irrigated and drought stress conditions, which explained 81.5% and 79.3% of the total variation, respectively. The results indicated that under drought stress and normal irrigated conditions, selection of plants with high grain fertility (%) and panicle length and shorter plant height and internode length leads to increased grain yield. Cluster analysis classified the genotypes into five groups under both conditions. Discriminant function analysis indicated very high accuracy (100%) of grouping based on cluster analysis. The results of different analyses identified rice lines; TM6-230-VE-8-4-1, TM6-250-10-7-1, TM6-B-2-1-E and HM5-250-E-1-1 as superior genotypes with higher grain yield (2227.6 kg.ha-1) and the other desirable traits including high grain fertility (80.9%) and low panicle exsertion (6.3 cm) under drought stress condition. The average grain yield of these genotypes was 4739.9 kg.ha-1 in normal irrigated condition. Reduction of grain yield due to drought stress was 53% for these genotypes, and 60% for all of genotypes. Therefore, these selected genotypes can be considered in rice breeding programs to improve drought tolerance germplasm.
Cluster analysis, Discriminant analysis, Drought stress, Factor analysis, Grain yield, Rice
برنج, تجزیه تشخیص, تجزیه خوشهای,تجزیه به عاملها و تنش خشکی.
148
164
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-538&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
پیمان
شریفی
0031947532846006353
0031947532846006353
Yes
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
هاشم
امین پناه
0031947532846006354
0031947532846006354
No
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
علی اکبر
عبادی
0031947532846006355
0031947532846006355
No
استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
محمد طاهر
حلاجیان
0031947532846006356
0031947532846006356
No
fa
اثر تقسیط و میزان کود نیتروژن بر رشد و عملکرد دانه دو رقم برنج (Oryza sativa L.) (گیلانه و آبجیبوجی)
Effect of rate and split application of nitrogen fertilizer on growth and grain yield of rice (Oryza sativa L.) cvs. Gilaneh and Abjiboji
به منظور بررسی واکنش دو رقم برنج نسبت به میزان کود نیتروژن، آزمایشی به صورت فاکتوریل با سه عامل؛ رقم در دو سطح
(رقم اصلاح شده گیلانه و رقم بومی آبجیبوجی)، نحوه مصرف کود نیتروژن در دو سطح (با تقسیط و بدون تقسیط) و مقادیر کود نیتروژن در پنج سطح (صفر،60، 75، 90 و 105 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار از منبع اوره) در قالب طرح پایه بلوکهای
کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج (رشت) و ایستگاه تحقیقات چپرسر (تنکابن) طی دو سال 1393 و 1394 اجرا شد. در این تحقیق، اثر تیمارهای آزمایشی بر صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، شاخص برداشت و کارایی زراعی مصرف نیتروژن ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اختلاف رقم گیلانه با رقم آبجیبوجی (به عنوان یکی از والدین رقم گیلانه) از نظر عملکرد دانه و ارتفاع بوته در سالهای اجرای آزمایش، یکسان و پایدار بود، به طوری که عملکرد دانه رقم گیلانه در کلیه سطوح کودی و در هر دو سال آزمایش نسبت به رقم آبجیبوجی به طور معنیداری بیشتر و ارتفاع بوته آن در همین شرایط
به طور معنیداری کمتر بود. واکنش دو رقم برنج گیلانه و آبجیبوجی نسبت به کود نیتروژن در دو منطقه رشت و چپرسر از نظر عملکرد دانه تفاوت داشته و دارای روند مشابهی نبودند و بنابراین به نظر میرسد که برای بهرهبرداری از حداکثر پتانسیل عملکرد ارقام برای تولید محصول، مدیریت کود نیتروژن در دو مکان باید به شیوههای متفاوتی اجرا شوند. بالاتر بودن کارایی زراعی مصرف نیتروژن در رقم گیلانه در تیمارهای تقسیطی کود نیتروژن (با حداکثر 5/18 کیلوگرم بر کیلوگرم) نسبت به رقم آبجیبوجی (با میانگین 12 کیلوگرم بر کیلوگرم)، نشان دهنده برتری کارایی مصرف کود نیتروژن رقم گیلانه و برتری شیوه تقسیط کود بر شیوه بدون تقسیط است. نتایج آزمایش نشان داد که برای رقم محلی آبجیبوجی در منطقه چپرسر، مصرف 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت تقسیط (با عملکرد 3830 کیلوگرم در هکتار) و در منطقه رشت، مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدون تقسیط
(با عملکرد 4050 کیلوگرم در هکتار)مناسبتر است. برای رقم اصلاح شده گیلانه، مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با تقسیط
(با عملکرد 4970 کیلوگرم در هکتار) و مصرف 105-90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به صورت تقسیط به ترتیب در دو منطقه چپرسر و رشت، (با عملکرد 5050 و 4650 کیلوگرم در هکتار) مناسبتر تشخیص داده شدند.
To evaluate response of two rice cultivars to different rate of nitrogen fertilizer, an field experiment was carried-out with three factors including cultivar at two levels (Gilaneh and Abjiboji), nitrogen fertilizer application at two levels (split and non-split) and rate of nitrogen fertilizern at five levels (0, 60, 75, 90 and 105 kg.ha-1 nitrogen from urea source). These factors were arranged as factorial in randomized complete block design with three replications at the experimental field of rice research institute (Rasht) and rice research station of Chaparsar (Tonkabon) in two growing years 2014 and 2015. Grain yield, plant height, harvest index and agronomic nitrogen use efficiency were measured. The results revealed that the difference between Gilaneh and Abjiboji (A local cultivar) for grain yield and plant height was the same in two growing seasons. However, the grain yield of Gilaneh was significantly higher than Abjiboji, and its plant height was significantly shorter than this local rice cultivar at all levels of fertilizer in two growing seasons. Also, the response of graing yield of these two rice cultivars to nitrogen fertilizer was different in two locations (Rasht and Chaparsar). Therefore, management of nitrogen fertilizer application should be different in Rasht and Chaparsar. The superiority of nitrogen use efficiency of Gilaneh in split application of nitrogen fertilizer (Max. 18.5 kg.kg-1) compare to Abjiboji (12 kg.kg-1), revealed the superiority of Gilaneh and split application of nitrogen fertilizer. For Abjiboji split application of 75 kg.ha-1 nitrogen fertilizer (with grain yield of 3830 kg.ha-1) can be recommended in Chaparsar, and 90 kg.ha-1 nitrogen fertilizer as nonsplit in Rasht (with grain yield of 4050 kg.ha-1) were suitable. However, for Gilaneh, new improved rice cultivar, split application of 90 and 90-105 kg.ha-1 nitrogen fertilizer can be recommended in Chaparsar and Rasht (with grain yield of 5050 and 4650 kg.ha-1), respectively were more suitable.
Gilaneh cultivar, Nitrogen fertilizer, Split application of nitrogen fertilizer, Rice and Yield potential.
برنج, پتانسیل عملکرد, تقسیط کود, رقم گیلانه و نیتروژن
165
180
http://agrobreedjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-1-539&slc_lang=fa&sid=1
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
2017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/242017/09/24
1396/7/2
مسعود
کاوسی
0031947532846003684
0031947532846003684
No
دانشیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
مهرزاد
اله قلی پور
0031947532846003685
0031947532846003685
Yes
استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.