|
ارزیابی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ‌های جدید برنج (Oryza sativa L.) با منشاء ارقام محلی ایرانی
|
| مهرزاد اله قلی پور |
|
|
|
چکیده: (2996 مشاهده) |
| اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای پژوهشگران علوم اصلاح‌نباتات دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و آگاهی از آن به به‌نژادگران کمک می‌نماید تا بتوانند ژنوتیپ‌ها را با دقت بیشتری ارزیابی کرده و ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد بالا را انتخاب نمایند. در این آزمایش تعداد 13 ژنوتیپ اصلاح‌شده برنج با منشاء ارقام محلی ایرانی همراه با دو رقم هاشمی و صالح به عنوان شاهد در قالب طرح بلوک‌های‌کامل تصادفی با سه تکرار در سه منطقه رشت، آبکنار و چپرسر طی دو سال (1394- 1393) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده نشان داد که عملکرد دانه ارقام برنج در سه مکان تفاوت معنی‌داری داشتند. نتایج حاصل از روش GGE بای‌پلات نشان داد که دو مولفه اصلی اول (معرف اثر اصلی ژنوتیپ) و دوم (معرف اثر متقابل ژنوتیپ در محیط) به ترتیب 77 و 20 درصد و در مجموع 97 درصد از تغییرات کل داده‌ها را توجیه کردند. در این آزمایش، دو محیط بزرگ و مجزا مشخص شدند. اولین محیط بزرگ واقعی شامل مناطق رشت و آبکنار با ژنوتیپ‌های برتر RI18430-47، RI18430-56، RI18430-60، RI18430-87، RI18430-12 و RI18430-72 و دومین محیط بزرگ واقعی شامل منطقه چپرسر با ژنوتیپ برتر RI18430-77 بود. در بین ژنوتیپ‌های انتخابی از نظر میزان عملکرد دانه و پایداری، دو لاین RI18430-12 و RI18430-47 به دلیل دارا بودن میزان آمیلوز متوسط، طول دوره رشد و ارتفاع بوته مناسب و میزان برنج سفید بالاتر و برنج خرد کمتر، به عنوان لاین‌های برتر شناسایی شدند. دو ژنوتیپ انتخابی حاصل از تلاقی بین رقم اصلاح‌شده صالح (به عنوان والد مادری) و رقم محلی هاشمی (به عنوان والدی پدری) هستند. از نظر مورفولوژی و ساختار ظاهری، لاین RI18430-12 شبیه ارقام محلی بوده و دارای دانه‌های بلند و ریشک‌های کوتاه به رنگ سیاه می‌باشد. کیفیت پخت لاین خالص مذکور بسیار عالی و شبیه کیفیت پخت ارقام محلی مانند هاشمی و دمسیاه است، در حالی‌که لاین RI18430-47 شبیه رقم اصلاح‌شده صالح بوده و مانند آن دارای دانه‌های بلند و قطور و دارای ریشک بوده و کیفیت پخت آن به دلیل داشتن میزان آمیلوز متوسط (21 درصد)، برتر از رقم صالح می‌باشد، اما نسبت به ارقام محلی ایرانی کیفیت پخت ضعیف‌تری دارد. ارتفاع بوته در هر دو ژنوتیپ انتخابی کوتاه بوده و جزء ژنوتیپ‌های زودرس تا میان‌رس محسوب می‌شوند. |
|
| واژه‌های کلیدی: اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، برنج، پایداری، تجزیه GGE بای‌پلات و محتوای آمیلوز دانه. |
|
|
متن کامل [PDF 698 kb]
(1203 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/5/24 | پذیرش: 1396/5/24 | انتشار: 1396/5/24
|
|
|
|
|
|
