|
تجزیه ژنتیکی صفات زراعی و ریخت شناسی گندم دوروم[Triticum turgidum L. spp. durum (Desf.)] با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل‌ها در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل
|
راشین طاهری   ، زهرا خدارحم‌پور ، منوچهر خدارحمی ، محمد مرادی |
| موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران |
|
|
چکیده: (1112 مشاهده) |
به‌نژادگران اغلب از روش تجزیه میانگین نسل‌ها به منظور کسب اطلاعات در مورد نحوه توارث، نوع عمل ژن‌ها و تعیین روش مناسب به‌نژادی مناسب جهت بهبود صفات گیاهی، به ویژه در شرایط تنش خشکی، استفاده می‌کنند. به منظور بررسی فراسنجه‌های ژنتیکی صفات زراعی و ریخت‌شناسی در گندم دوروم، آزمایشی با استفاده از نسل‌های F1، F2، BC1 و BC2 حاصل از تلاقی ارقام شتردندان و دنا در شرایط بدون تنش و تنش خشکی انتهای فصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال زراعی 96-1395 اجرا شد. تنش خشکی به‌صورت قطع آبیاری از مرحله گرده‌افشانی تا انتهای فصل رشد اعمال شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس وزنی نسل‌ها، از لحاظ کلیه صفات اندازه‌گیری شده، غیر از تعداد دانه در سنبله در شرایط بدون تنش و تعداد پنجه و وزن دانه در بوته در شرایط تنش خشکی، بین نسل‌ها تفاوت معنی‌داری وجود داشت. با توجه به نتایج تجزیه میانگین نسل‌ها برای طول سنبله در شرایط بدون تنش و ارتفاع بوته و طول سنبله در شرایط تنش، مدل سه پارامتری بهترین برازش را داشت، اما برای سایر صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار شدن کای‌اسکوئر نشان دهنده حضور برهمکنش غیرآللی در وراثت این صفات بود. اثر افزایشی و غالبیت در کنترل اکثر صفات مورد بررسی نقش داشتند، اما اثر جزء غالبیت نسبت به جزء افزایشی بیشتر بود. وراثت‌پذیری عمومی و خصوصی صفات در شرایط بدون تنش به‌ترتیب از 11 تا 84 درصد و از 1 تا 75 درصد و در شرایط تنش به‌ترتیب از 24 تا 70 درصد و از 1 تا 40 درصد برآورد شد. با توجه به نقش بیشتر ژن‌های با اثر غیرافزایشی در کنترل اغلب صفات، به‌غیر از ارتفاع بوته، طول سنبله و وزن‌هزاردانه، گزینش در نسل‌های در حال تفکیک پیشرفته و پس از رسیدن به خلوص نسبی در ژنوتیپ‌های گندم دوروم پیشنهاد می‌شود.
|
|
| واژه‌های کلیدی: عمل ژن، فراسنجه‌های ژنتیکی، گزینش، گندم دوروم و وراثت‌پذیری |
|
|
متن کامل [PDF 870 kb]
(878 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/10/3 | پذیرش: 1401/1/23 | انتشار: 1401/6/10
|
|
|
|
|
|
